Rugklachten

Slechts weinig mensen kunnen zeggen dat ze er nooit last van hebben. Pijn in de rug is een van de meest gehoorde klachten bij huisartsen. Sporten kan een goede remedie zijn om rug­pijn te verminderen en te voorkomen.

Ik wil in dit artikel ingaan op rugproblemen, omdat ik van mening ben dat de meeste mensen zelf iets aan deze klachten kunnen doen Onderzoeken tonen aan dat het grootste deel van de rugklach­ten veroorzaakt worden door stress en span­ningen. Ook een verstoord evenwicht tussen de belasting en de belastbaarheid van het lichaam kan rugpijn veroorzaken (belasting = het werk dat iemand doet, stress, langdurig zitten of staan, til­len etcetera; belastbaarheid = datgene wat het lichaam aankan aan krachten en invloeden van buitenaf. Met overtuiging durf ik te stellen dat sport de beste manier is om rugproblemen te voorkomen. Sporten versterkt niet alleen het hele bewegingsapparaat, het verhoogt ook de mentale weerbaarheid, waardoor het dagelijks functione­ren verbetert. Laten we deze twee factoren eens nader onder de loep nemen.

Het hele lichaam trainen
Wil je fysieke weerstand opbouwen ter voorko­ming van blessures en (rug)klachten als gevolg van overbelasting, dan moet je het hele spier- en ske­letsysteem trainen. Een van de beste manieren om de belastbaarheid van het systeem te verhogen is weerstandstraining of fitness (oefenen met ge­wichten ter bevordering van spierkracht en algehe­le stabiliteit). Heb je last van rugklachten, dan heeft het alleen trainen van buik- en rugspieren (een methode die populair is in het medische circuit) geen enkele zin. Rugklachten ontstaan namelijk niet alleen om­dat buik- en rugspieren verzwakt zijn, maar omdat het hele spier- en skeletsysteem zwak is. Dit sys­teem bestaat immers uit een keten van spieren die allemaal een specifieke functie hebben. Sommigen werken samen, terwijl anderen stabiliseren en weer anderen tegenkracht geven bij een bepaalde beweging. Een voorbeeld: om een zware bood­schappentas te dragen heb je behalve stevige armspieren ook sterke schouder-, romp-, bil- en been­spieren nodig. Is er sprake van overbelasting, dan protesteert de zwakste schakel in de keten van spieren met pijn en klachten. Met dit gegeven in ons achterhoofd is het niet zo vreemd dat onderzoeken hebben aangetoond dat buikspiertraining voor iemand met lage rugklachten geen enkele zin heeft. Om de klachten te ver­minderen zal men op een evenwichtige manier het hele systeem moeten trainen.

Mentale weerbaarheid
Een veel voorkomende oorzaak van rugklachten is stress. Dit heeft te maken met het gegeven dat er bij stress bepaalde hormonen vrijkomen, die het lichaam in een verhoogde activiteitsfase brengen. Dat is natuurlijk een goede reactie als je moet presteren, bijvoorbeeld bij een wedstrijd, een examen of een sollicitatiegesprek. Maar duurt deze activi­teitsfase te lang, dan kunnen verkrampingen van de spieren het gevolg zijn. Dit wordt negatieve stress genoemd. Negatieve stress komt vooral voor bij onprettige gebeurtenissen, zoals verlies van een dierbaar per­soon, een dreigend ontslag, financiële problemen etcetera. Het hele bewegingsapparaat kan hier­door uit balans raken, wat zich vaak uit in rug- en nekklachten of in ander lichamelijk ongemak zoals hoofdpijn. Hoe kunnen we negatieve stress te lijf gaan? De oorzaak wegnemen zou het beste zijn, maar dat is natuurlijk niet altijd mogelijk. Wat we wel kunnen doen is het lichaam stressbestendig maken. Sport kan daar een grote rol bij spelen. Lekker actief bezig zijn doet je immers alle spanningen even vergeten, waardoor de mentale weerbaarheid ver­groot. Sporten is zo een manier om je inspannend te ontspannen. Er is nog een reden waarom het voor mensen met rugklachten goed is om te sporten. Niet zelden wordt rugpijn veroorzaakt door een te hoog lichaamsgewicht. Ook dit kan de balans tussen belasting en belastbaarheid verstoren. Door te sporten kan je de overbodige kilo's kwijt­raken, zodat het evenwicht wordt hersteld.

Samenvattend kunnen we stellen dat sport op drie manieren rugklachten te lijf gaat: het versterkt het spier- en skeletstelsel, het verhoogt de mentale weerbaarheid en het brengt het lichaamsgewicht in balans. Een waarschuwing is echter op zijn plaats: laat je voordat je begint te sporten adviseren door een deskundige. Er zijn immers ook rug­klachten die een interne oorzaak hebben, zoals een aangeboren afwijking aan de wervelkolom of orgaan- of stofwisselingsstoornissen. Deze moeten door een specialist behandeld worden.

Denk je dat je klachten veroorzaakt worden door stress of overbelasting, overleg dan met de huis­arts of de fysiotherapeut met welke sport je ze het beste te lijf kunt gaan. Zoek vervolgens een goede sportschool en laat daar zo mogelijk door een in­structeur een passend trainingsschema opstellen.

Tekst: Rayen Bindraban, fysiotherapeut